Οι Νύμφες κατά την Ελληνική Μυθολογία ήταν γυναίκες νεαρές στην ηλικία, που ζούσαν μέσα στην άγρια φύση.
Ήταν κατεξοχήν πνεύματα του γλυκού νερού, μέσω του οποίου εξαπλωθηκαν στα βουνά και στα δάση και συνδέθηκαν με τη βλάστηση, τονίζοντας έτσι την ύπαρξη ζωής. Όπως το νερό τρέφει τα πάντα, έτσι οι Νύμφες θεωρούνταν τροφοί των φυτών, των ζώων και των ανθρώπων. Οι Νύμφες των δασών Μελίες ήταν κόρες της Γαίας και προτιμούσαν να ζουν στα δέντρα της μελιάς (φλαμουριά).
Η κοινωνική ζωή της αποικίας
Η μέλισσα είναι έντομο από την τάξη υμενόπτερα, που θεωρείται από όλα γενικά τα έντομα το πιο σπουδαίο για τον άνθρωπο αλλά και για τη φύση. Η μέλισσα ζει στη Γη το λιγότερο 15 εκατομμύρια χρόνια και θεωρείται από τους πιο παλαιούς κατοίκους της Γης, που εξακολουθεί να υπάρχει ακόμη και σήμερα. Είναι από τα ελάχιστα είδη των εντόμων που ο άνθρωπος προσπάθησε να εκμεταλλευτεί, βλέποντας ότι θα είχε κάποιο οικονομικό όφελος.
Η προσπάθεια αυτή του ανθρώπου, να εξημερώσει τη μέλισσα δεν είναι νέα. Υπάρχει μια σπηλαιογραφία στην Μπικόρπ της Ισπανίας, ηλικίας τουλάχιστον 8.000 χρόνων, όπου εικονίζεται ένας άνθρωπος που προσπαθεί να πάρει μέλι από μελίσσι.
Οι μέλισσες ανήκουν στην κατηγορία των εντόμων που παρουσιάζουν σαφή ιεράρχηση και ζουν σε μεγάλες οικογένειες, μέσα σε κυψέλες. Σε κάθε οικογένεια υπάρχει μια "βασίλισσα", που έχει σαν μοναδική αποστολή, να εξασφαλίζει τον πολλαπλασιασμό της οικογένειας. Καθημερινά, εναποθέτει περί τα 1500 αυγά, συνεχόμενα, επί δυο έως πέντε έτη.
Κάθε οικογένεια αποτελείται από μερικές χιλιάδες θηλυκές μέλισσες, οι οποίες στην πλειοψηφία τους είναι στείρες και λέγονται "εργάτριες". Οι εργάτριες, που αποτελούν και το βασικό πληθυσμό, έχουν πολλές και σύνθετες αποστολές, αρχίζοντας από τη δημιουργία των αποθεμάτων τροφών, τον καθαρισμό της κυψέλης, την φροντίδα - περιποίηση των προνυμφών, τη φροντίδα της βασίλισσας, το κτίσιμο των κελιών, τη συλλογή τροφής, τη συλλογή γύρης, τροφοί των κηφήνων μέχρι τη φύλαξη της κυψέλης.
Η βασίλισσα, ο κηφήνας και η εργάτρια ξεχωρίζουν με την πρώτη ματιά μεταξύ τους. Η εργάτρια είναι πιο μικρή και από τον κηφήνα και από τη βασίλισσα, και πιο αδύνατη. Η βασίλισσα έχει μεγαλύτερο μήκος, ενώ ο κηφήνας είναι κοντός, χοντρός και πιο σκούρος. Ο κηφήνας δεν έχει κεντρί, σε αντίθεση με τις εργάτριες και τη βασίλισσα που έχουν. Οι βασίλισσες το χρησιμοποιούν μόνο ενάντια σε άλλες βασίλισσες και αυτό δεν αποκολλάται από το σώμα τους, όπως συμβαίνει με τις εργάτριες.
Οι εργάτριες και οι βασίλισσες προέρχονται από γονιμοποιημένα αυγά. Αντίθετα, οι κηφήνες προέρχονται από αυγά μη γονιμοποιημένα. Έτσι, από το ίδιο αβγό είναι δυνατό να δημιουργηθεί βασίλισσα ή εργάτρια. Η διαφοροποίηση είναι αποτέλεσμα μιας ειδικής διατροφής που λαμβάνουν οι βασίλισσες από τη στιγμή που θα βγουν από το αβγό μέχρι που να μεταμορφωθούν σε τέλειο έντομο. Τρέφονται αποκλειστικά και μόνο από έναν πολτό, το λεγόμενο βασιλικό πολτό. Ο βασιλικός πολτός είναι στην πραγματικότητα αδενικό έκκριμα των εργατριών του οποίου η ακριβής σύνθεση, μέχρι σήμερα, δεν έχει προσδιοριστεί. Με το έκκριμα αυτό τρέφονται και οι εργάτριες, αλλά μόνο για ένα διάστημα που δεν ξεπερνά τις 48 ώρες. Στη συνέχεια τρέφονται με μείγμα μελιού, γύρης κλπ. Το μείγμα αυτό περιέχει κάποια ουσία που τελικά προκαλεί εκφυλισμό των γεννητικών οργάνων των εργατριών, τα οποία ατροφούν και δεν αναπτύσσονται γίνονται ατελή θηλυκά έντομα, δηλαδή εργάτριες μέλισσες. Οι κηφήνες τρέφονται και αυτοί με μείγμα βασικά μελιού και γύρης.
Η μορφολογία της, που είναι προσαρμοσμένη στην αναπαραγωγή, τη διαφοροποιεί από τις εργάτριες και τους κηφήνες, γεγονός που διευκολύνει το μελισσοκόμο να την εντοπίσει. Οι δύο βασικές της λειτουργίες είναι η ωοτοκία και η ρύθμιση των δραστηριοτήτων μέσα στην αποικία, με τη βοήθεια των φερομονών. Η βασίλισσα δεν διαθέτει τους μηχανισμούς για τη συλλογή γύρης που υπάρχουν στα πόδια των εργατριών
Ο κηφήνας είναι η αρσενική μέλισσα, που κύριο σκοπό ύπαρξης έχει την γονιμοποίηση της βασίλισσας. Σε περιόδους αφθονίας της τροφής (π.χ. την άνοιξη) οι υπόλοιπες μέλισσες ανέχονται τους κηφήνες. Όμως τις περιόδους έλλειψης τροφής και της προετοιμασίας για τη διαχείμαση (φθινόπωρο) οι μέλισσες εξοντώνουν τους κηφήνες ως άχρηστους, πετώντας τους -κυριολεκτικά- έξω από την κυψέλη. Αυτό γίνεται για την προστασία της κυψέλης μιας και όταν γονιμοποιηθεί και άλλο η βασίλισσα θα μεγαλώσει το πρόβλημα επιβίωσης της.
Η εργάτρια είναι η πολυπληθέστερη και εργατικότερη τάξη της μελιφόρου μέλισσας, και ένα αξιοθαύμαστο δείγμα εντόμου «εργάτη» που παρατηρούμε στην φύση. Σε κάθε κυψέλη μπορεί να υπάρχουν 30 με 70 χιλιάδες εργάτριες. Παράγουν το μέλι, τον βασιλικό πολτό, φροντίζουν την βασίλισσα, τον γόνο, και όλες τις ανάγκες της κυψέλης. Για να λειτουργήσει μια αποικία μελισσών, χρειάζεται να εκτελούνται διάφορες “υπηρεσίες” όπως σε ένα στρατόπεδο. Η εργάτρια μέλισσα θα περάσει από πολλά διαφορετικά πόστα στη ζωή της εκτελώντας αδιάκοπα και επιμελώς την εκάστοτε εργασία που της αναλογεί.
Με την γέννησή της και για τρεις περίπου μέρες, φροντίζει αποκλειστικά την καθαριότητα των κελιών. Αν το κελί δεν είναι σε άψογη κατάσταση, δεν θα χρησιμοποιηθεί για αποθήκευση τροφής, και η Βασίλισσα που πάντα επιθεωρεί, δεν θα γεννήσει σε αυτό.
Η καθαριότητα συνεχίζει παράλληλα με άλλες εργασίες ως και μετά την δεύτερη εβδομάδα της ζωής της, και περιλαμβάνει την απομάκρυνση νεκρού γόνου ή μελισσών για την αποφυγή μολύνσεων στην κυψέλη, και την απολύμανση / σφράγιση με πρόπολη.
Φροντίδα Γόνου: Η εργάτρια τροφός γίνεται η νταντά του γόνου την 4η-5η και ως την 11η-12η μέρα της ζωής της, φροντίζοντας και ταΐζοντας τις προνύμφες συνεχώς. Μια προνύμφη, ελέγχεται από της ενήλικες αδερφές της πάνω από χίλιες φορές καθημερινά.
Βασιλική Αυλή: Από την 7η ως και την 12η μέρα της ζωής τους, ορισμένες νεαρές εργάτριες γίνονται ακόλουθοι της Βασίλισσας, την οποία ταΐζουν βασιλικό πολτό, την καθαρίζουν και φροντίζουν για τις ανάγκες της. Επίσης βοηθούν στην εξάπλωση των βασιλικών φερομονών στην κυψέλη.
Κατασκευή Κηρήθρας Μετά την 12η - 14η μέρα τις ζωής τους, ωριμάζουν οι αδένες που παράγουν κερί, το οποίο χρησιμοποιούν για την κατασκευή και το σφράγισμα των κελιών. Οι εργασίες κατασκευής που πραγματοποιούνται από τις μέλισσες μέσα στην κυψέλη χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:
Η κατασκευή των κελιών για την εκτροφή του γόνου κατασκευάζονται από μια ομάδα εργατριών
Ενώ οι τελευταίες επισκευές, οι τροποποιήσεις και το σφράγισμα των κελιών αποτελούν ατομικές δραστηριότητες.
Περίπου στην 12η μέρα της ζωής τους, οι εργάτριες εντάσσονται στον πληθυσμό που αναλαμβάνει την παραλαβή τροφής, νέκταρ και γύρης από της μεγαλύτερες εργάτριες που επιστρέφουν από έξω, την μετατροπή του νέκταρ σε μέλι, και την αποθήκευσή των τροφών σε κελιά.
Από την 21η μέρα και για την υπόλοιπη ζωή της η εργάτρια βγαίνει από την κυψέλη προς αναζήτηση τροφής. Συλλέγει γύρη, νέκταρ και μελιτώματα, αλλά και πρόπολη, και τα φέρνει πίσω.
Η εργάτρια είναι η μέλισσα με την μακρύτερη προβοσκίδα, ένα πολύπλοκο όργανο που συνεργεί με την γλωσσά, και τις χειλικές προσακτρίδες του εντόμου για την συλλογή νέκταρ και γύρης. Συγκεντρώνει την γύρη στο “καλάθι” που έχει στην κνήμη των πίσω άκρων της.
Μπορεί να πετάξει με μέσο όρο ταχύτητας τα 25χλμ/ώρα, αλλά φυσικά η ταχύτητά της μειώνεται όταν γυρίζει φορτωμένη με γύρη ή νέκταρ στην κυψέλη. Γιαυτό τον λόγο οι μελισσοκόμοι αποφεύγουν επιθεωρήσεις στις κυψέλες όταν ο άνεμος είναι ισχυρότερος από την ταχύτητα πτήσης της εργάτριας, ώστε να μην τις παρασύρει.
Ανιχνευτές: Η εργάτρια συλλέκτης που θα εντοπίσει μια πηγή τροφής, επιστρέφει στην κυψέλη και ενημερώνει τις αδελφές της, οδηγώντας τες στην πηγή. Ανιχνευτές αποστέλλονται και από το σμάρι με μέλισσες που έχουν σμηνουργίσει (εγκαταλείψει την κυψέλη) προς αναζήτηση κατάληλου χώρου για την μόνιμη εγκατάσταση του σμήνους.
Πτητική Ικανότητα: Αν και η εργάτρια μπορεί να απομακρυνθεί ως και 6 χιλιόμετρα από την κυψέλη σε αναζήτηση τροφής, θα προτιμήσει πάντα την κοντινότερη ανθοφορία. Για να είναι αποδοτική η εργασία της και να μην εξαντλείται καλό είναι να υπάρχει ανθοφορία πλησιέστερα των 2-3 χιλιομέτρων από τις κυψέλες. Αν θέλουμε να αποφύγουμε περιοχές όπου η ρύπανση μπορεί να επηρεάσει την υγεία των μελισσών και την ποιότητα του μελιού, καλό είναι η εγκατάσταση του μελισσοκομείου να βρίσκεται τουλάχιστον 5 χλμ μακριά.
Το τελευταίο πόστο της εργάτριας πριν αφήσει την κυψέλη προς αναζήτηση τροφής, και από την 18η ως την 21η μέρα της ζωής της, είναι η φρούρησή της. Οι φρουρά ελέγχει όποιον εισέρχεται στην κυψέλη για γνώριμες μυρουδιές. Αν εντοπίσουν εισβολείς όπως σφήκες, άλλα έντομα ή ακόμη και ξένες μέλισσες, τους επιτίθενται και τους απωθούν.
Αερισμός: Γύρω στην 12η επίσης ημέρα αρχίζουν να συμμετέχουν ενεργά στον έλεγχο της θερμοκρασίας και της υγρασίας. Με την κίνηση των φτερών τους φροντίζουν για την ροή του αέρα μέσα στην κυψέλη. Ο αερισμός βοηθάει και στην απομάκρυνση ακόμη περισσότερης υγρασίας από το μέλι πριν αυτό σφραγιστεί.
Υδροδότηση: Πολύ σημαντικός επίσης είναι ο ρόλος των νεροκουβαλητών, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, όπου φέρνουν νερό και το αποθέτουν στα φτερά των αδερφών τους που φροντίζουν τον αερισμό της κυψέλης, βοηθώντας να ελεγχθεί καλύτερα η θερμοκρασία.
Γνωρίζατε ότι..
Μια φωλιά μελισσών μπορεί να έχει μέγεθος 2 τετραγωνικά μέτρα και να περιλαμβάνει 90.000 κελιά. Για να χτιστούν, χρειάζεται λίγο περισσότερο από 1 κιλό κερί, που αντιστοιχεί σε 1.250.000 λέπια κεριού. Η απαραίτητη ενέργεια απαιτεί την κατανάλωση 8.5 κιλών μελιού, καθώς επίσης και γύρης και απαιτεί 80.000 ώρες εργασίας
Κατά μέσο όρο, μια συλλέκτρια πραγματοποιεί γύρω στις δέκα πτήσεις την ημέρα, μπορεί όμως να κάνει και πάνω από εκατό, ανάλογα με το πόσο κοντά βρίσκονται τα λουλούδια και το πόσο εύκολο είναι να συλλέξει το νέκταρ. Υπό καλές συνθήκες, όταν ένα είδος φυτού παράγει μεγάλες ποσότητες νέκταρος, μια αποικία μπορεί να συλλέξει μέχρι και 5 κιλά τη μέρα
«Αν χάνονταν οι μέλισσες, η ανθρωπότητα δεν θα επιζούσε περισσότερο από τέσσερα χρόνια» Εδώ και πολλά χρόνια, ο άνθρωπος κατάλαβε ότι αυτό το έντομο εξασφαλίζει από μόνο του το 80% της γονιμοποίησης με γύρη του πλανήτη καθώς είναι επίσης και ένας πολύτιμος σύμμαχος στον αγώνα κατά της αρρώστιας
Οι φιλόσοφοι Δημόκριτος, Πυθαγόρας και Ζήνων, που έζησαν σε προχωρημένη ηλικία, βεβαίωναν ότι αυτή η εξαιρετική μακροζωία οφειλόταν στην καθημερινή κατανάλωση μελιού και προϊόντων της κυψέλης. Ο Ιπποκράτης θεωρούσε το μέλι ως τονωτικό της όρασης και των γεννητικών οργάνων, ως φάρμακο για τους πόνους των αυτιών και ως αποτελεσματικό επουλωτικό για κάθε είδους πληγή. Το σύστηνε επίσης για παθήσεις του λαιμού και του στήθους, ιδιότητες που και η "σύγχρονη" ιατρική αναγνώριζε μέχρι πρόσφατα
Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο θεός Απόλλωνας όφειλε την εκτυφλωτική ομορφιά του στην αμβροσία και στο νέκταρ. Ο Αρισταίος, γιος του Απόλλωνα και της νύμφης Κυρήνης, σύμφωνα με τον μύθο τράφηκε με αμβροσία και νέκταρ για να γίνει αθάνατος. Ήταν ο προστάτης του μελιού και το αρχαιότερο πρόσωπο που ασχολήθηκε με τη μελισσοκομία
Χάρη στη γλυκουτίλη, ουσία που παράγεται από τη μέλισσα και υπάρχει στο μέλι, ο καρδιακός μυς χρησιμοποιεί όσο καλύτερα γίνεται τις ζάχαρες που δέχεται. Τα γλυκίδια αυτά, άμεσα αφομοιώσιμα, είναι ένα ιδανικό καύσιμο για τον αθλούμενο πριν από μια έντονη και παρατεταμένη προσπάθεια. Η ακετυλοχολίνη που περιέχεται στο μέλι επιτρέπει να βραδύνει και να ισορροπήσει ο καρδιακός ρυθμός, γεγονός που ευνοεί τη μείωση της αρτηριακής πίεσης και εξασφαλίζει καλύτερη κυκλοφορία του αίματος στις στεφανιαίες αρτηρίες.
Κοινωνική δικτύωση
